Παραδοσιακό αγιορείτικο κέρασμα α'

 
Το παραδοσιακό αγιορείτικο κέρασμα είναι συνήθως λουκούμι, ρακή, νερό και καφές.

Δεν γνωρίζω να υπάρχει κάποιος συμβολισμός σε αυτά που προσφέρονται ή είναι μία μακραίωνη συνήθεια που ανάγεται στους οθωμανικούς ή παλαιότερους χρόνους, αλλά θα έλεγα ότι με το λουκούμι γλυκαίνεσαι και ανακτάς γρήγορα δυνάμεις λόγω των σακχάρων που περιέχει, με τη ρακή κόβεται ο ιδρώτας του πεζοπόρου, με το νερό ξεδιψάς και με τον καφέ τονώνεσαι. Πολλές φορές το παραδοσιακό αγιορειτικό κέρασμα συνοδεύεται και με φρούτα, όπως σύκα κ. ά., όταν βέβαια είναι στην εποχή τους.

Με αφορμή το παραδοσιακό αγιορειτικό κέρασμα σκέφτηκα να προσφέρω στους αναγνώστες ένα είδος πνευματικού κεράσματος από μικρές αγιορειτικές ιστορίες που άκουσα ή ήμουν μάρτυρας ή ακόμα και σκέψεις μ' αφορμή βιβλία αγιορειτών ή πρώην αγιορειτών πατέρων.

Το λουκούμι

Υπήρχε μία μικρή έκθεση αγιορείτικου εργόχειρου στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας ακριβώς στην είσοδο της μονής, μπαίνοντας προς τα δεξιά.

Κάποτε σε μία από τις περιπλανήσεις μου φιλοξενήθηκα στη μονή της Μεγίστης Λαύρας και επισκέφθηκα την έκθεση. Ήταν καλοκαίρι. Υπήρχαν εκεί δύο νέοι μοναχοί που ήταν υπεύθυνοι της έκθεσης. Αφού αγόρασα μερικά πράγματα, οι μοναχοί με ρώτησαν τα γνωστά, από πού είμαι κτλ. Χάρηκαν όταν τους είπα ότι ήμουν προσκυνητής, που αγαπούσα να ταξιδεύω με τα πόδια, πεζοπορώντας στα μονοπάτια και στους λόγγους του Αγίου Όρους, και που το ταξίδι μου είχε και πνευματικό περιεχόμενο, με συμμετοχή στις ιερές ακολουθίες κλπ.

"Η Παναγία θα μεσιτεύσει στον Υιό της για τη σωτηρία και όλων των προσκυνητών του Αγίου Όρους, ακόμα και αν έχουν ταξιδεύσει έστω και μία και μόνον φορά σ' αυτό" μου είπε ο ένας από αυτούς.

"Για όλους;" είπα αμφιβάλλοντας. "Μα ανάμεσα στους προσκυνητές υπάρχουν ξένοι, άνθρωποι άλλων θρησκευμάτων, άθεοι, αδιάφοροι, κακοί" αντέτεινα εγώ. "Πώς το ξέρετε αυτό;"

"Ένας Λαυριώτης ασκητής, που ασκήτευε μόνος του, ο Μάξιμος, κοιμήθηκε αυτές τις μέρες και βρήκαμε στα πράγματά του ένα τετράδιο με οράματα και πράγματα που του' χαν συμβεί και τα κατέγραψε. Υπάρχουν ακόμα και προφητείες μέσα" μου είπαν.

Η περιέργειά μου φυσικά εκτοξεύθηκε. "Και τι γράφει για τους προσκυνητές;" ρώτησα. "Είδε την Παναγία και του τό' πε" απάντησαν. "Μπορώ να δω κι εγώ αυτό το τετράδιο;" "Ε, καλά, για σένα... , καλά, έλα, αύριο από εδώ και θα το έχουμε. Θα μπορείς να το δεις κι εσύ…".

Μιλήσαμε ακόμα λίγο για το τετράδιο και τον Μάξιμο. Μετά η έκθεση έπρεπε να κλείσει και οι μοναχοί να φύγουν. Την άλλη μέρα όμως έπρεπε να φύγω κι εγώ, εκείνη τη φορά ήμουν με παρέα προσκυνητών αν και συνήθως ταξιδεύω μόνος. Φεύγοντας, είχα σκοπό να περάσω από την έκθεση και να ρωτήσω για το τετράδιο, αλλά η έκθεση ήταν κλειστή, άνοιγε αργότερα. Πόσο θα' θελα σήμερα να έχω δει αυτό το τετράδιο και το τι έγραφε μέσα. Γιατί να φύγω την άλλη μέρα;

Αλλά ας επαναλάβουμε αυτό που μου είπαν ότι κατέγραψε εκείνος ο λαυριώτης ασκητής:

Η Υπεραγία Θεοτόκος θα μεσιτεύσει, τω καιρώ εκείνω, στον Κύριο και Υιό της, υπέρ της σωτηρίας και όλων των προσκυνητών του Αγίου Όρους, όλων των εποχών, ακόμα και αν ήρθαν έστω και μία φορά στο περιβόλι της, έστω και για μία ώρα.

Η ρακή

Στην κουζίνα της Ιεράς Μονής Καρακάλλου, καθαρίζοντας πατάτες και κρεμμύδια μαζί με άλλους επισκέπτες και μοναχούς, γνώρισα έναν νέο μοναχό που μιλούσε σπαστά ελληνικά. Τον ρώτησα από πού είναι και μου είπε πώς ήταν αμερικανός. "Πώς έγινες μοναχός εδώ" ρώτησα με περιέργεια. Αυτή είναι μέσες άκρες η ιστορία του.

Ο μοναχός, ας τον ονομάσουμε John Smith, ήταν μοναχοπαίδι οικογένειας δικαστικών στην Αμερική (Η.Π.Α.). Οι γονείς του ήταν αρκετά πλούσιοι και είναι γνωστό ότι οι δικαστές στην Αμερική βρίσκονται πολύ ψηλά στην κοινωνική πυραμίδα. Η οικογένειά του ήταν ευαγγελικοί, σημαίνοντα στελέχη κάποιας ευαγγελικής εκκλησίας, ο πατέρας του ήταν μάλιστα και "ιερέας" αυτής της εκκλησίας, και ανέθρεψαν το παιδί τους με ισχυρές χριστιανικές αρχές. Όταν μεγάλωσε, ο John Smith, αποφάσισε να σπουδάσει θεολογία και οι γονείς του, αν και ήθελαν ο γιος τους να ακολουθήσει το δικαστικό επάγγελμα, δεν έφεραν αντίρρηση.

Στη ευαγγελική θεολογική σχολή, ο John Smith, διδάχθηκε και για τις ιστορικές, όπως τις έλεγαν, αρχαίες εκκλησίες, ανάμεσα τους βέβαια και για την ορθοδοξία. Στην περιέργειά του για αυτές τις αρχαίες εκκλησίες και αν υφίστανται σήμερα, ο John Smith θυμόταν ότι οι καθηγητές του απέφευγαν να απαντήσουν ξεκάθαρα, ή να δώσουν περισσότερες αναφορές, και άφηναν υπονοούμενα ότι δεν υπήρχαν πια.

Ο φοιτητής John Smith πηγαίνοντας μία φορά κάπου, σε κάποια πόλη της Αμερικής, είδε μπροστά του μία ορθόδοξη εκκλησία της ρωσικής διασποράς. Δεν είχε ποτέ του δει ως τότε πως ήταν μια τέτοια εκκλησία και μπήκε μέσα. Αυτό ήταν. Σε λίγο καιρό θα γίνει ορθόδοξος. Στην Αμερική αυτοί που αλλάζουν ομολογία δεν βαπτίζονται, αλλά μόνο χρίονται. Είναι συμφωνία μεταξύ των χριστιανικών δογμάτων της Αμερικής.

Κάποτε ταξίδεψε στην Ευρώπη, και κάπου άκουσε για το Άγιον Όρος, και μετά τις απαραίτητες διατυπώσεις, πήρε το διαμονητήριο για επίσκεψη τεσσάρων ημερών. Δεν ήξερε τότε ελληνικά. Πρώτη μέρα έμεινε στην Ιβήρων, δεύτερη στη Καρακάλλου.

Ο ορθόδοξος τώρα John Smith βασανιζόταν πάρα πολύ καιρό από τον ακόλουθο λογισμό. Ότι ο ίδιος δεν ήταν ορθόδοξος, γιατί δεν είχε βαφτισθεί. Και ότι δεν θά' πρεπε να συμμετέχει στα μυστήρια της εκκλησίας, αφού δεν ήταν ορθόδοξος. Δεν είχε βαπτισθεί. Όσους όμως ρώτησε στην Αμερική γι' αυτό, του είπαν ότι δεν χρειαζόταν να βαπτισθεί. Έτσι με τον καιρό έπαψε να ρωτάει, αλλά τώρα στο Άγιον Όρος ο λογισμός επανήλθε δριμύτερος.

Σκεφτόταν ότι ίσως έπρεπε να ρωτήσει κάποιον εδώ, στο Άγιον Όρος, αλλά ξένος και χωρίς να ξέρει ελληνικά, το έβλεπε αδύνατο.

Ήταν στο αρχονταρίκι, όταν ήρθε ένας μοναχός και τον ρώτησε αν ήταν ο John Smith. Στην καταφατική του απάντηση, ο μοναχός τού είπε ότι τον ζητούν στο τηλέφωνο της μονής. Ο John Smith πηγαίνει προς το τηλέφωνο και σκέφτεται ότι κάτι συνέβει στους γονείς του και ότι ψάξαν και τον βρήκαν οι διάφορες υπηρεσίες για να του ανακοινώσουν το κακό νέο.

Σηκώνει το τηλέφωνο. "Είσαι ο John Smith; " ρωτάει ένας στα αγγλικά. Στην καταφατική απάντηση λέει "Είμαι ο μοναχός Α από την Ιερά Μονή Αγίου Παύλου και, επειδή γνωρίζω αγγλικά, ο ηγούμενος της μονής Παρθένιος μού είπε να σου πω να βαπτιστείς!". Και κλείνει το τηλέφωνο.

Ο John Smith θα θελήσει να γίνει μοναχός στην Αγίου Παύλου, αλλά κατόπιν παρέμβασης του γνωστού γέροντος Παϊσίου, θα μείνει στην Καρακάλλου. Ήταν ίσως το όλο περιστατικό με το τηλέφωνο μία παρέμβαση του γέροντος Παϊσίου; Ο John Smith δεν ήξερε. Εγκαταβίωσε εκεί στην Καρακάλλου, αφού βαπτίστηκε πρώτα, κι άλλο τίποτα δεν ρώτησε. Ο πατέρας του ήρθε δυό, τρεις φορές να τον δει και όπως μού είπε ο John Smith το πήρε καλά.

"Τι ένοιωσες, όταν άκουσες αυτό στο τηλέφωνο; " τον ρώτησα.

"Δέος. Χαρά και φόβο μαζί. Μου μιλούσε ο ίδιος, ο ζων Θεός".

Το νερό

το παρακάτω το έγραψε κάπου ο γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ, αλλά νομίζω όχι με τον ίδιο τρόπο. Το βάζω εδώ όπως το μηρύκασε ο νους μου από αυτό που θυμόμουν. Έχει σχέση με το νερό.

Όλοι ξέρουμε ότι το νερό αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου. Αποτελεί ταυτόχρονα και δομικό συστατικό του σώματός μας κατά τουλάχιστον 60-70% νερό (κατά βάρος), ενώ φθάνει μέχρι και το 90% εκείνου των κυττάρων.

Το νερό μετατρέπεται συνεχώς. Το νερό της ξηράς καταλήγει στα ποτάμια, τις λίμνες και τις θάλασσες, όπου εξατμίζεται σε υδρατμούς. Οι υδρατμοί συμπυκνώνονται και πέφτουν ως βροχή, χιόνι ή χαλάζι. Η ανακύκλωση του νερού του πλανήτη μέσω συνεχών μετατροπών στη φυσική του κατάσταση είναι γνωστή και ως υδρολογικός κύκλος ή κύκλος του νερού.

Αλλά αυτός ο κύκλος του νερού είναι μέρος ενός κλειστού συστήματος. Το ίδιο νερό εξατμίζεται, συμπυκνώνεται, πέφτει ως βροχή, καταλήγει στη θάλασσα και ξανά από την αρχή. Το ίδιο νερό. Το ίδιο νερό είναι συνέχεια.

Κάποιος πεθαίνει, το νερό του σώματός του καταλήγει στη θάλασσα, εξατμίζεται συμπυκνώνεται, πέφτει ως βροχή, πίνεται, σχηματίζει άλλα σώματα.

Έτσι μπορούμε να πούμε ότι μέσα μας, ως δομικό στοιχείο του σώματός μας, φέρουμε το νερό όλων των περασμένων ανθρώπων, όλων των γενεών, γυναικών και ανδρών, όλων των φυλών, των άσπρων, των μαύρων, των Αλβανών, των Αφγανών, των Τούρκων, των μουσουλμάνων, όλων.

Του Άβελ και του Κάιν, των φίλων και των εχθρών, όλων.

Όλων αξεδιάλυτα.

Ο καφές

Ανωνύμου γέροντος.

Γέροντα, είναι δύσκολο να αγαπά κάποιος τους εχθρούς του;

Α, αυτό είναι εύκολο. Το ν' αγαπάς τον εχθρό σου είναι εύκολο, το ν' αγαπάς τα πεινασμένα παιδιά στην Αφρική είναι ευκολότερο. Ν' αγαπάς τον κοντινό σου άνθρωπο, τον συγγενή σου, τον γείτονά σου, τον συνάδελφό σου, αυτόν τον γνωστό που δεν ανέχεσαι την παρουσία του δίπλα σου, είναι το δύσκολο. Το να αγαπάς αυτόν τον πλησίον σαν τον εαυτούλη σου, το ίδιο, είναι το δυσκολότερο πάντων.

πηγή και εδώ